Başa düşmürlər!
Evlənməzdən qabaq subaylıqla bağlı bütün işlərinə, vərdişlərinə son qoymalısan ki, daha heç nə səni və allah göstərməsin, arvadını narahat eləməsin. Başa düşürsən məni?
"Şöhrət düşkünlüyü elə bir hissdir ki, həqiqi kədərlə əsla uyğun gələ bilməz, bununla belə, bu hiss insan təbiətinə elə aşılanmışdır ki, ən qüvvətli kədər çox nadir hallarda ona üstün gələ bilər. "
"Kədərdəki şöhrətpərəstlik insanın özünü məyus, ya bədbəxt və ya səbatlı göstərmək arzusu ilə ifadə olunur; etiraf etmədiyimiz, lakin, demək olar ki, heç bir zaman ən kədərli dəmlərimizdə belə bizi tərk etməyən bu alçaq arzular bu kədərin qüvvətini, ləyaqət və səmimiyyətini məhv edir."
"Mənim qəlbim sizi sevmədən döyünə bilməz, ancaq inanıram ki, qəlbim əbədi yaşayacaqdır, təkcə ona görə ki, mənim məhəbbətim kimi bir hiss nə zamansa bitməli olsa idi, onda əmələ gələ bilməzdi."
"Qəribədir, görəsən nə üçün mən kiçik olarkən böyüklərə oxşamağa çalışır, böyüdükdən sonra isə çox vaxt kiçik uşaqlara oxşamaq istəyirdim."
Ve son olarak, büyük İmparatorun kahraman ordudan son ayrılışını tarihçiler bize büyük ve dahice bir şey olarak sunuyorlar. Halkın dilinde alçaklığın son kertesi olarak adlandırılan ve bütün çocuklara utanılacak bir şey olarak öğretilen bu son kaçış bile tarihçilerin dilinde bir mazerete kavuşuyor.
Tarihçiler, tarihsel usa vurmanın elastikiyetini daha fazla zorlamak imkansız hale geldiği zaman, yapılan eylemlerin bütün insanların iyi ve hatta doğru dediği şeye karşıt olduğu açıkça ortaya çıktığı zaman büyüklük cankurtaranına başvururlar. Büyüklük sanki iyi ve kötü ölçütünü dışarıda bırakır. Büyük için kötü yoktur. Hiçbir facianın suçu büyüğe yüklenemez.
Tarihçiler bir kez "C'est grand!"³⁹ (³⁹Bu muhteşem) dedi mi, o zaman artık iyi ve kötü yoktur, "grand" ve "grand olmayan" vardır. Grand iyidir, grand olmayan kötüdür. Grand, onların anlayışına göre, kahramanlar denilen bazı özel canlıların niteliğidir. Ve sıcak kürkü içinde, sadece arkadaşı değil, (onun görüşüne göre) buraya onun getirdiği insanları ardında bırakıp eve kaçan Napolyon içinden que c'est grand diye geçiriyor ve yüreği rahat.
"Du sublime (kendinde süblime bir şeyler görüyor) au ridicule il n'y a qu'un pas,"⁴⁰ (⁴⁰ Yüce olmakla gülünç olmak arasında sadece bir adım var.) diyor. Ve tüm dünya elli yıl tekrarlıyor. "Sublime! Grand! Napoleon le grand! Du sublime au ridicule il n'y a qu'un pas."
Kimsenin aklına, iyi ve kötü ölçüsüne vurulamayan bir yüceliği kabul etmenin kendi hiçliğini ve ölçülmez küçüklüğünü kabul etmek olduğu gelmiyor.
Sayfa 676Kitabı okudu
- ...Uğur heç vaxt nə mövqedən, nə silahdan, nə də lap qoşunun sayından asılı olmuşdur və olmayacaq da, xüsusilə mövqedən.
- Bəs nədən asılıdır?
- Məndə, onda, - Andrey, Timoxini göstərdi, - və hər bir əsgərdə olan hissdən asılıdır.
